Üretimde 0,5 ile 5 mm büyüklüğündeki kaba tanelerin bağlayıcı madde ile karıştırılarak form verilir ve pişirilir.

Tuğlalara form verilmesi çelik kalıplar içerisinde kuru preslemeyle, helisel beslemeli presle plastik şekil değiştirmeyle, elle ve ayrıca  nadiren alçı kalıplara süspansiyon halinde dökmek suretiyle yapılabilir.

Tuğla üretiminde önce ham tuğlalar kurutularak içindeki kabası alınır ve ardından da daha çok tünel fırınlar kullanılarak pişirme yapılır. Böylece kristal su yada CO₂ uçucu maddeler uzaklaştırılır, daha sonrada sinterleşme gerçekleşir ve tuğla mekanik mukavemet kazanır.

Demir ve çelik endüstrisinde, enerji santrallerinde, kok ve gaz üretim tesislerinde, metal işletmede, seramik, cam, çimento endüstrisinde kullanılan tüm fırınlarda kullanılır.

Asidik Refrakterler:

1. a) Şamot Tuğlalar:Refrakter tuğlaların toplam miktarının yaklaşık olarak % 65 kadarı şamot olarak üretilirler ve metalurji fırınlarında cam ve tavlama fırınlarında, kafes yapımında, çeliğin dökülmesinde aşınma malzemesi (kanal tuğlası, çarpma seti, yolluk ağzı) olarak, kazan tesislerinde ve ev pişirme fırınlarında, sobalarda ve şöminelerde kullanılır.

Ateşe dayanıklı hamurun ana bileşimi kaolindir. ( % 64,6 SiO₂ , % 39,5 Al₂O₃ ve % 3,9 H₂O ) Esas bileşim olan bu karışımın dışında tüm diğer hamur mineralleri daha düşük Al₂O₃  içerirler. Şamot’un üretimi için hamurda mümkün olduğu kadar yüksek Al₂O₃  ve mümkün olduğu kadar düşük alkali ve toprak alkali bulunması gerekir. Şamot ta bileşim  şöyledir : % 32-38 Al₂O₃ – % 1-3 Fe₂ O ₃  – % 0,5-2 TiO₂ – 0,8 M₂ O ve geriye kalan SiO₂ ‘dir.

1. b) Silika Tuğlaları:Silika tuğlaları içinde yüksek oranda SiO₂  % 93 – % 98 arasındadır. Bu tuğlalar yüksek sıcaklıkta % 3,5 ‘a varan oranlarda genişleme gösterir. Bunun nedeni tuğla içinde bulunan kuvarsın önce tridimit haline  daha sonrada kristobalit haline allotropik dönüşüm yapmasıdır.

                       870 ^oC                                 1470 ^oC

 Kuvars   <^{________________}>    Tridimit     <^{________________}>      Kristobalit

  d = 2,65                              d= 2,26                                    d= 2,32

Bu dönüşüm sırasında özgül hacimde (d) önce küçülme sonra büyüme gözlenir. Bu durum silika tuğlaları yüksek sıcaklıkta dayanıksız yapar. Silika tuğlalar kuvarsitten 1470 ^oC’ nin üzerindeki sıcaklıkta üretilir. Tuğla pişirme sırasında % 14,3 hacim artışı yapar. Çok iyi ateşe dayanımları nedeniyle silika tuğlalar bir çok yerde kullanılır. Ancak asidik karakterde oluşları nedeniyle bazik karakterli cüruf ve eriyiklerle kullanılmazlar. Renkleri beyaz ile kahverengi arası lekeli fil dişi beyazıdır. Kok fırınlarında tercih edilirler. 

1. c) Alüminyum Oksidi Yüksek Şamot Tuğlaları:Şamot üretimi için kullanılan ateşe dayanıklı maddelerin Al₂O₃miktarı en fazla % 45 kadardır. En iyi koşullarda 1450^oC’ ye kadar kullanılabilen şamot’un ateşe dayanımını iyileştirmek için hammaddedeki alüminyum oksit  oranını yükseltmesi gerekir. Çimento, döner fırınlarının sinterleşme bölgesi gibi çok fazla zorlanan yerlerde kullanılırlar.

 Bazik Refrakterler:  MgO, CaO ve CrO₃ içeren tuğlalardır. Bunlar manyezit tuğla ( periklas tuğla , MgO ), krommanyezit tuğla ( periskas kromit tuğla ) , dolomit tuğla ( CaO, MgO ) ve forsterit tuğla (2MgO, 2SiO₂  )’tir.

            Tablo: Bazik refrakter tuğlaların bileşimleri ve özellikleri

Özellikler	Manyezit	Kromanyezit	Dolomit	Forsterit
MgO %	80-90	25-30	30-40	10-25
CaO %	2-3	1-2	57-62	1-2
Al2O3 %	0,5-2	5-10	0,5-3	10-20
Fe2 O 3 %	4-8	10-15	1	12-20
CrO3 %	–	20-45	–	30-45
SiO2 %	1-3	3-7	1-6	4-8
Porozite %	15-24	15-30	18-22	12-25
Refrakterlik	1600-1730	1500-1600	1500-1700	1400-1600
Basma dayanımı MPa	30-80	20-30	50	20-60
Isıl genleşme
Katsayısı 10 1/K	140	95	–	115

İzolasyon Tuğlaları: Fırınlarda ve ısıl işlemlerin yapıldığı her türlü tesiste ısı izolasyonu için yüksek gözenekli (% 40 – % 70 ) izolasyon tuğlaları kullanılır. Ancak bunlar ateşe dayanıklı değildir. Bunların üretiminde ya yanarak boşluk yapan maddeler ( odun talaşı, naftalin ) yada yüksek gözenekli hammadde ( kieselgur ) kullanılır.

1200 ^oC’ ye kadar hatta daha yüksek sıcaklıklara kadar kullanılabilen izolasyon tuğlaları  hafif ateş tuğlası olarak adlandırılır. Bunlar şamot hafif tuğla, kaolin hafif tuğla ve alüminyum oksit hafif tuğlalardır. İzolasyon tuğlaları soğukta basma dayanımı yaklaşık 700 kg/m³ özgül ağırlıkta, 1,5 MPa ve 1100 kg/m³ ham özgül ağırlıkta 5 MPa olarak düşüktür.

 

Özel Tuğlalar: Silisyum karbür, forsterit, zikon, grafit ve kromit gibi tuğlalardır. Bu tuğlalar hem ateşe dayanıklı hem de yüksek sıcaklıkta hacim değişikliği göstermemeleri nedeniyle normal refrakter tuğlaya göre üstünlükleri vardır. Elektrikli fırınlarda kullanılır.

Krom tuğlaları hammaddesi içinde (Cr₂O₃+ Al₂O₃ ) miktarı %60 veya daha fazla olan tuğlalardır. Kromit içine düşük erime sıcaklığına sahip silikatlar ve manyezit ilave edilerek imal edilirler. Böylece forsterit oluşur ve dayanıklılık artar.